قیمت دف بستگی به موضوعات مختلفی دارد. بطور کلی همانگونه که در نمونه تصویر زیر میبینید، قیمت دف های مبتدی از 80 هزار تومان تا 200 هزار تومان می باشد و دف های متوسط تا حرفه ای با مارک های مختلف تا 2 میلیون تومان قیمت دارند:

عمده قیمت به پوست و کلاف اصلی بر می گردد که این موضوع صرفا توسط خود سازنده تعیین می شود. یک دف پوست طبیعی قطعا قیمت بالاتری نسبت به دف طلقی دارد. همچنین کیفیت کمانه و دقت در ساخت و تقارن آن تاثیر مستقیم بر قیمت دارد زیرا این موضوع کیفیت صدای دف را تعیین می کند.

قبل از خرید یک دف خوب باید اجزای آن را بشناسید، زیرا اگر به فروشنده اعتماد نداشته باشید باید اجزای اصلی که در ادامه مقاله توضیح داده می شوند را موقع خرید تست کنید.

≡ قاب (کلاف اصلی یا کمانه): قاب یا همان کلاف اصلی یا کمانه، چوبی است که اجزای دف را بهم متصل می کند. عرض آن ۵ الی ۶٫۵ سانتی متر با دایره‌ای به قطر ۵۰ الی ۵۵ سانتی‌ متر که کم تر به اندازه‌ های کوچک تر یا بزرگ تر دیده می‌شود. ضخامت چوب از طرف پوست، به ۲ الی ۳ میلیمتر و از طرف پشت به ۱٫۵ سانتی‌ متر می‌ رسد. کمان ها به دو گونه ساخته می شوند، کمان یک کمه و کمان دو کمه:

کمان یک کمه: از چوبی با قطر ۱٫۵ سانتی‌ متر تهیه می‌گردد. دو سر چوب را طوری به یک دیگر متصل می‌کنند که به شکل دایره شود. این نوع کمانه، کم‌ تر بر اثر فشار پوست کج می‌شود و از نظر وزن، نسبت به نوع دیگر، سبک‌ تر است.

کمان دو کمه: از دو چوب با قطری در حدود نیم سانتی‌ متر که روی هم پرس شده‌اند ساخته می‌شود. این نوع کمانه سنگین تر از کمان دیگری است اما در برابر فشار پوست، مقاوم تر است.

≡ پوست: پوست دف که بر کیفیت صدا، قیمت و پایداری دف تاثیر مستقیم دارد به دو نوع طبیعی و مصنوعی (طلقی) ساخته می شود. قطعا پوست طبیعی قیمت بالاتر و صدای بهتری دارد و قیمت آن بالاتر است. در عین حال پوست مصنوعی مقاوم تر است ولی کیفیت صدای پایین تری هم دارد.

≡ گل میخ ها: به منظور مهار کردن و نگاه داشتن پوست روی کمانه در قسمت پشت، روی ضخامت ۵/۱ سانتی‌متری، کمانه پوست را به وسیلهٔ میخ‌های سر تخت مهار می‌کنند.

≡ زنجیر (حلقه): زنجیر در تعیین صداهای مکمل هنگام دف نوازی تاثیر دارد. در جدار داخل کمانه، میخ‌ های قلاب مانندی تعبیه می‌گردد که روی آن ها حلقه‌ های فلزی ۳تایی یا ۴تایی و با فاصله ۳ سانتی‌ متر از پوست و ۱ سانتی‌ متر از دسته پهلویی نصب می‌گردند. این حلقه‌ ها را با نام دیگری چون جلاجل نیز می‌شناسند.

≡ شستی (شصتی): روی قسمت پشت چوب، یک فرو رفتگی ایجاد می‌گردد که محل استقرار انگشت شست می‌باشد و آن را شستی می نامند.

از نگهداری تار خود در محیط مرطوب جدا خوداری کنید.

حتما بسته های رطوبت گیر سیلیکا ژل در داخل جعبه یا کاور ساز تار خود قرار دهید، دقت داشته باشید رعایت این توصیه الزامی می باشد . همچنین توجه داشته باشید تعویض سیلیکا ژل هر دو سال یک بار حتما انجام گردد، نکته ضروری دیگر احیای سیلیکا ژل موجود در بستبندی می باشد که می باید به منظور حفظ کیفیت هر سه ماه یک بار برای مدت زمانی از جعبه ساز خارح شده و مقابل آفتاب قرار داده شود.

از آویختن ساز به صورت نا مناسب و یا نا متعادل بر روی دیوار خودداری شود و در صورت اصرار بر این کار از دستگیره نگهدارنده مناسب دیوار کوب استفاده شود( در صورت آویختن به دیوار دقت داشته باشید نکات مرتبط با رطوبت محیطو در معرض آفتاب نبودن، در معرض وزش باد کولر یا حرارت لوازم گرمایشی نبودن و … حتما رعایت شود ).

در برابر تابش گرمای مسقیم _ لوازم حرارتی و تابش مستقیم نور خورشید _ نباشد .

فراموش نکنید امن ترین مکان برای نگهداری ساز خود جعبه ی آن می باشد .

در فاصله بین تمرین ویا اجرا ها بهترین مکان جهت گذاشتن ساز پایه های ایمن نگهدارنده و یا جعبه ساز است.

در هنگام جابجایی با وسایل نقلیه و یا زمان مسافرت از چیدن هر نوع وسیله ای روی ساز و جعبه ساز اکیدا خودداری شود.

استفاده از ساز مربوط و مختص نوازنده آن است . از فاش کردن رمز قفل جعبه ی ساز پرهیز کنید .

تار خود را به هیچ وجه در دسترس کودکان و در اختیار افراد آماتور قرار ندهید .

در صورتی که به مدت طولانی ساز نخواهید زد ، جهت جلوگیری از چنگ شدن دسته کوک ساز را حتما شل کنید. ( دقت داشته باشید رعایت این نکته در سلامت ساز شما در درازمدت تاثیر حیاتی خواهد داشت )

مضراب ساز را بر روی کاسه تار به هیچ عنوان نچسبانید .

برای تمیز کردن ساز از دستمال پارچه ای نرم بدون پرز و خشک استفاده کنید و در صورت اضطرار برای پاک کردن لکه ها از دستمال که رطوبت جزئی دارد استفاده کنید . دقت داشته باشید از به کار بردن پاک کننده هایی که مواد آن محتوی حلال هایی نظیر الکل ، تینر و مواد روغنی ( جهت جلا ) اکیداً خودداری کنید.

از آنجا که مواد مورد استفاده در ساختار ساز از مواد طبیعی و آلی تشکیل شده است، جهت جلوگیری از آفت های حشرات و موجودات ذره بینی استفاده از مقدار بسیار اندکی از نفتالین الزامی است.

قبل از نوازندگی دست هایتان را با آب و صابون شسته و خشک کنید . وجود چربی ، رطوبت و … انگشتان رنگ پرده ها را تغییر می دهد ، همچنین صدا دهی را مغشوش ، فرسایش و پاره شدن پرده ها و آلوده شدن روی دسته را تسریع میکند.

بد نخواهد بود که سیم ها هر چند ماه یک بار تعویض شود .

در صورت پاره شدن یکی از دو جفت سیم های زرد و سفید بهتر خواهد بود تعویض سیم به صورت جفتی باشد .

 شماره سیم های سفید و زرد به کار رفته برای شش سیم مطابق یکی از دو دستور زیر باشد :

الف – سفید اول و دوم ۲۰ – زرد سوم و چهارم ۲۲ – سفید پنجم ۱۸ – بم ۳۸

ب – سفید اول و دوم ۱۸ – زرد سوم و چهارم ۲۰ – سفید پنجم ۱۸ – بم ۳۴

از دستکاری کردن محل خرک و یا عوض کردن آن _ که سهم به سزایی در صدا دهی تار دارد _ در صورت نداشتن آگاهی و تخصص لازم پرهیز کنید .

در تابستان ساز خود را در معرض وزش باد های خنک کولر و اسپلیت قرار ندهید .

تغییرات جوی و دگرگونی فصل ها همیشه موجب ایجاد تغییرات فیزیکی در ساختمان ساز می شود که همین امر موجب می شود ساز صدادهی متفاوت داشته باشد و حتی در درازمدت موجب آسیب دائم به ساز شود. از همین رو نگهداری سازها در فصل های مختلف سال و شرایط آب و هوایی متغییر اصولی خاص خود را می طلبد.

برای جلوگیری از پوسیدگی و برجا ماندن هارمونی ساز سه تار باید نکاتی را در نظر گرفت:

تغییر فصول منجر به ایجاد تغییرات بنیادی در سازها و باطبع نوع صدا دهی ساز خواهد شد. هر فصل با تاثیرات اقلیمی خویش در محیط اطراف در درجه اول برای نوازنده منجر به تغییرات فیزیکی در نوع صدای ساز خود خواهد شد. ازین رو توصیه هایی برای حفظ کیفیت فیزیکی ساز در شرایط متفاوت آب و هوایی شده است که در این جا سعی خواهیم کرد با آغاز تغییرات جوی بسته به نوع شرایط آب و هوایی و اقلیم موجود شرایط بهینه نگهداری از ساز( خصوصا تار و سه تار) را برایتان شرح دهیم.

شرایط بهینه نگهداری از ساز

معمولا آب و هوای معتدل بهاری یکی از شرایط ایده آل جوی برای سازهایی با فیزیکی همچون تار می باشد. بارش های پراکنده و نه چندان مداوم بهاری در کوتاه مدت ممکن است موجب افزایش سطح رطوبت منطقه و از طرفی وجود ابرهای پراکنده و وزش های مداوم باد و جریانان هوایی منجر به سطح ناپایدار رطوبت و حفظ شرایط متعادل خواهد شد. پس نتیجه میگیریم که در سازهایی مانند تار که با مشکل اصلی افت پوست کاسه در فصول سرد و یا گرم سال موجه هستند این امر کم تر مشاهده خواهد شد.البته توصیه می شود که همواره پس از طی زمان نوازندگی و تمرین ساز خود را در کاور مخصوص نگهداری نمایید.

در فصل بهار با شروع تعطیلات ابتدایی سال بسیاری قصد سفر می کنند. همراه بردن ساز برای جلوگیری از تنبلی دست و انجام تمرینات روزانه اگرچه مفید می باشد اما از حمل مناسب ساز در کاور مخصوصی که ضد ضربه و محکم می باشد اطمینان حاصل نمایید.قرار دادن ساز در کنار ظروف و وسایل دیگر بدون پوشش محافظ منجر به آسیب هایی به ساز شما خواهد شد.

اگر قصد اقامت در مناطق خشک و کویری ایران را دارید شرایط جوی صدمه ای به سازتان نخواهد زد اما اگر تصمیم به سفر در مناطق شمالی کشور که دارای آب و هوای مرطوب و بارانی است را دارید همراه بردن هرگونه ساز خصوصا ساز تار بدلیل فیزیک پوستی-چوبی آن دچار آسیب های جدی خواهد شد.بهتر است نکات توصیه شده فوق را در این ایام به منظور حفظ کیفیت صدایی سازتان رعایت نمایید. گاها همراه نداشتن ساز و نگهداری مناسب آن در منزل بهتر از بردن ساز و در نتیجه آسیب زدن به آن خواهد بود.

تار خوش صدا، دسته‌ای شفاف دارد.

تار کیفی صدای گز ندارد، اگر با تعویض سیم و پرده‌ها، این صدا برطرف نشد، ممکن است دسته‌ی آن کج یا پیچیده شده باشد.

اگر یک تار کیفی باشد، هرچه بیشتر مضراب بخورد، صدایی خوش‌تر خواهد داشت.

جنس و شکل مضراب در تولید صدا، بسیار موثرند.

حجم صدای خوب و نداشتن صدای تو دماغی از ویژگی‌های تار است‌، البته نداشتن زنگ بیش از حد و گز و هم‌چنین تناسب حجم صدای تمام سیم‌ها با هم را باید به این خصوصیات افزود.

در خیلی از سازها، سیم‌های دو و سل از هم پیشی می‌گیرند به گونه‌ای که در بالای دسته با هم کوک هستند اما در انتهای آن، سیم سل عقب یا جلو می‌افتد.

صدایی شفاف، صاف و بدون اضافات، بهترین خصوصیت یک تار خوب است.

جنس بدنه تار

یکی از مشخصه های یک ساز خوب کیفیت بدنه آن و به بیان دیگر چوب به کار رفته در آن است.هنگام خرید ساز به جنس چوب بسیار توجه کنید و دقت داشته باشید که بهترین چوب برای ساخت تار و صدادهی بهتر آن چوب توت است که این چوب معمولا زرد رنگ و تعداد رگه‌های آن کم است. نکته‌ی قابل توجه دیگر در چوب ساز این است که رگه‌های هر دو کاسه ساز باید در امتداد هم باشند و نباید تراش آن‌ها ناقص باشد.

وزن تار

نکته بسیار مهم در خرید هر سازی وزن آن است. زمانی که نوازنده از یک ساز استفاده میکند نباید احساس سنگینی او را اذیت کند. همچنین سبکی ساز نیز به همین گونه مشکل آفرین خواهد بود. ساز‌های سنگین کیفیت چوب بالایی ندارند و احتمال شکستن در آن‌ها زیاد است. شما باید بتوانید دسته‌ی ساز را با دو انگشت شصت و اشاره بگیرید وآن را به راحتی بلند کنید؛ در این حالت ساز باید زاویه‌ای حدود ۴۰ درجه پیدا کند.

کاسه و نقاره ساز

بدنه‌ی ساز از دو قسمت اصلی نقاره (کاسه‌ی کوچک تر) و کاسه (کاسه‌ی بزرگتر) تشکیل می‌شود که تناسب بین کاسه و نقاره در تولید صدای شفاف بسیار مهم است. برای تشخیص این تناسب توجه کنید که وقتی ساز را برای نواختن بر روی پا می‌گذارید، ساز نباید از طرف کاسه آویزان شود یعنی کاسه نباید آنقدر سنگین باشد که نوازنده را خسته کند.

اندازه ساز

هنگام خرید تار به اندازه ساز توجه کنید و جثه خود را مدنظر قراردهید. شما باید بتوانید به راحتی ساز را در آغوش گیرد به گونه‌ای که ساعد دست او دقیقا روی سیم گیر قرار گیرد و خرک ساز از روبرو دیده نشود.

پوست روی کاسه‌ها

جنس و نحوه‌ی نصب پوست روی کاسه‌ها در کیفیت صدای ساز و زیر و بمی آن بسیار تاثیر دارد. این پوست باید از قسمت نازک پوست چهارپایانی مانند بز و بره انتخاب شود، امروزه پوست های مصنوعی جایگزین پوست های طبیعی شده اند که اغلب کیفیت صدای خوبی تولید نمیکنند. پوست ساز باید ترجیحا از پوست طبیعی، چند ساله و با کیفیت باشد، ولی خشک نشده باشد که مانع از ارتعاش آن شود.

دسته ساز

دسته‌ی ساز نیز بهتر است از چوب توت یا چوب گردوی تیره باشد.

دسته‌ی ساز نباید کاملا تخت باشد و باید حالت گرده ماهی داشته باشد، زیرا صاف و تخت بودن آن موجب می‌شود که نوازنده را در نواختن با دشواری روبرو کند.

روی دسته نباید انحنا داشته باشد؛ شما باید ساز را از زوایای مختلف نگاه کنید تا مطمئن شوید که بدون انحنا و یکدست باشد(ناصاف بودن دسته بر صدای ساز تاثیر منفی می‌گذارد).

همچنین محل اتصال دسته به بدنه‎ی ساز باید فاقد هرگونه ترک (حتی ترک کوچک) باشد.

خرک ساز

جنس و شکل خرک ساز و نحوه‌ی نصب آن در نوای ساز بسیار موثر است.

خرک طولی حدود ۵ و ارتفاع ۲ سانتی متر دارد که توسط دو پایه‌ی کوچک روی پوست کاسه نصب می‌شود و اغلب از جنس استخوان است.

بلند و کوتاه بودن نامناسب خرک بر روی فاصله سیم‌ها از دسته تاثیر می‌گذارد و ارتفاع زیاد خرک باعث می‌شود که فاصله‌ی بین سیم و صفحه ساز زیاد شود و نوازنده را با دشواری در نوازندگی روبرو کند.

نکته حائز اهمیت دیگر فاصله‌ی بین سیم‌های دسته و سطح دسته و مضراب خور ساز است. یعنی فاصله سیم تا پوست خیلی زیاد نباشد، چون هم صدای ساز نا مطلوب می‌شود و هم نواختن را دشوار می‌کند. اگر این فاصله زیاد بود حتما ارتفاع خرک زیاد است.

پرده‌های ساز و صدای سیم‌ها

سیم‌های ساز را باید در قسمت دسته و بدنه مورد بررسی قرار دهید. برای این کار می‌توانید تک تک پرده‌ها را بگیرید و به سیم‌ها ضربه بزنید. در همه‌ی حالت‌ها باید صدای سیم‌ها شفاف و بدون گز باشد. همچنین حجم کلی صدای ساز شفاف باشد و در اصطلاح صدای تو دماغی نداشته باشد.

جعبه کلید‌های کوک و گوشی‌ها

قسمت ابتدایی دسته که کلید‌های کوک در آن واقع شده اند باید صاف و کاملا صیقل و عاری از هر گونه خوردگی باشند. همچنین برای کنترل گوشی‌های ساز می‎توانید تک تک گوشی‌ها را خیلی کم به راست و چپ بچرخانید و مطمئن شوید که گوشی‌ها لغی نداشته باشند. گوشی‌ها باید محکم و با کیفیت باشند. زیرا این گوشی‌ها به طور مداوم برای کوک کردن ساز در حال چرخش هستند پس باید کیفیت مطلوبی داشته باشند.

بدنه و کل ساز

بدنه ساز و به ویژه محل‌های اتصال قسمت‌های مختلف به یکدیگر باید صاف و صیقل خورده و بدون ترک خوردگی یا برآمدگی باشد. ساز را از زوایای دید مختلف مورد توجه قرار دهید و مطمئن شوید که عاری از هر گونه ترک و برآمدگی است.

خرید تار قدم اصلی برای شروع یادگیری است. زمانی که شما سازی با استانداردهای تایید شده تهیه میکنید نوازندگی برای شما آسان تر و صدای تار زیبایی خود را خواهد داشت. این مسئله انگیزه شما را در نوازندگی بالا میبرد و پیشرفت شما در یادگیری تار سریع تر صورت میگیرد. معمولا ساختمان ساز تار استاندارد و مطابق الگوهای استاندارد تار از جمله الگوی شاهرخ و یحیی ساخته میشود. در این مقاله تمامی نکات لازم برای خرید یک تار خوب برای شما بیان شده است.

قیمت ساز

شاید مهمترین نکته هنگام خرید یک ساز قیمت باشد. بسیاری عقیده دارند برای شروع یادگیری از سزهای ارزان باید استفاده کرد. اما نکته حائز اهمیت درخرید، کیفیت و صدای خوب ساز است. زمانی که از سازهای ارزان و بی کیفیت استفاده میکنید انگیزه خود را از دست میدهید.پس اگر می‌توانید بهتر است کمی بیشتر هزینه کنید و سازی تهیه کنید که از نواختن آن لذت ببرید. در صورتی که بودجه شما به اندازه خرید سازهای حرفه ای نبود، حداقل از سازهای با کیفیت استفاده کنید که ساخت و صدادهی قابل قبولی داشته باشند.